روزانه به جمع مردم افزوده میشود و هر روز فضای چمن با حضور پر شوق برادران و خواهران رنگین تر میشود، چنین جمع با ادب و آرام را کمتر سراغ داریم چنان آرام و با توجه نشسته اند که گویی بر شانه های شان پرندگان فرود آمده و احساس میکنی که با تمام وجود دارند به پیام خدا گوش میدهند.
برنامۀ امروزی با تلاوت قاری انعام الله حذاق –عضو اتحادیۀ قراء ولایت کندز- و گردانندگی مولوی عبد اللطیف ثابت –استاد پوهنتون سلام کندز- آغاز گردید سپس مهمان برنامه محترم مولوی ضیاء احمد فاضلی –استاد پوهنتون هرات، واعظ مسجد جامع بزرگ هرات و مدیر مدرسۀ احیاء العلوم هرات- به جایگاه تشریف آورده در رابطه به (اهمیت کار و کسب حلال) با تفصیل صحبت نموده گفت:
اقتصاد و کسب و کار، در اسلام از جایگاه خاصی برخوردار بوده و قرآن و سنت با تفصیل از آن بحث کرده اند و نظام اقتصادی یکی از نظامهای مهم و مورد توجه در اسلام است و پیامبران الهی هر کدام جهت امرار حیات خود و کسب روزی حلال زحماتی را متحمل شده بخشی از امور اقتصادی را به پیش میبردند: آدم – علیه السلام- زمین داری داشتند، نوح – علیه السلام- کشتی میساختند، داود – علیه السلام- با آهن سر و کار داشتند و آخرین پیامبران محمد مصطفی –صلی الله علیه و سلم- چوپانی و سپس تجارت نمودند و هیچگاه خود را بار و دوش دیگران نساختند.
همچنان علمای امت اسلامی هر کدام به حرفه و صنعتی دست رسی داشتند؛ چون جصاص، قدوری، ابن حجر و … که هر کدام علمای بزرگی در تاریخ اسلام بودند، شب و روز به تعلیم و تألیف مصروف بوده کتابهای با کیفیت و کمیت بالای نوشتند و تألیفات برخی شان به صدها و برخی به هزار جلد میرسد ولی با وجود این همه عبادت ، دعوت و تألیف و نویسندگی کسب و کار حلال را از یاد نبرده خود را بر دیگران تحمیل نمی کردند، به دروازۀ دیگران نمی رفتند و حتی بسیاری از آنان تحایف حکام را هم نمی پذیرفتند که بطور نمونه میتوان از ابوحنیفه، لیث بن سعد، فخر الدین رازی و … –رحمهم الله – نام برد که یک طرف گنجینۀ از علم و فقه را برای بشریت و خاصة امت مسلمه به میراث گذاشتند و از سوی دیگر ثروتمندانی بودند که خیر شان به فقرای عصر شان میرسید و در تجهیز لشکر اسلام و تمویل حکومت اسلامی نقش برازندۀ داشتند.
رسول الله –صلی الله علیه و سلم- با قول و عمل خود امتش را به کسب و کار حلال و تشویق نموده توجه آنان را به اقتصاد اسلامی جلب نموده است چنانچه فرمودند: (التاجر الصدوق الأمین مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین) تاجر راست کردار امانت دار، در آخرت با پیامبران، مقربان در بار الهی، شهیدان گلگون کفن و نیکوکاران زندگی خواهد کرد. و فرمودند: (الید العلیا خیر من الید السفلی) دست بلند بهتر از دست پست است. منظور از دست بلند دستی است که خود کفا بوده و به دیگران انفاق میکند و مراد از دست پست، انسانی است که بار و دوش دیگران بوده و به کسب و کار نمی پردازند.
این حدیث مختصر پیامبر –صلی الله علیه و سلم- با اشاره میگوید: تا زمانیکه مسلمانان از منابع طبیعی تحت قلمرو خود استفاده میکنند و به پیشگاه بیگانگان دست طلب دراز نمی کنند؛ امت خود کفا، با سعادت و سربلند بوده و رهبری خود و دیگران را بر عهده خواهند داشت، ولی هر گاه اگر منتظر این باشند که از آسمان من و سلوی نازل شود و یا ابرها، طلا و نقره ببارد، آنوقت بدانند که در وازۀ عزت و سعادت به روی آنان بسته شده و زندگی ذلت باری را آغاز کرده اند و سرنوشت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شان به دست دیگران افتیده طوق اسارت را برای خود اجاره کرده اند.
محترم فاضلی صاحب ضمن تشویق به کسب حلال در روشنی قرآن و سنت، برخی از مواصفات کاسب و تاجر مسلمان و آداب کار را انگشت شمار نمودند که راستی و صداقت، امانت داری، وفا به عهد و پیمان، عفت و پاکدامنی در کار و محل کار، جدیت در کار و در آغاز روز کار کردن، آسان گیری در معاملات، عدم مزاحمت دیگران، ادای حق مال که همانا زکات و صدقات است، عدم سهل انگاری در ادای مکلفیتهای دینی و یاد خدا در همه حالات؛ از مهمترین آن است و تاجر و کاسب مسلمان باید به همۀ این مواصفات توجه داشته باشد.
بحث امروزی با دعائیه و نماز اشراق پایان یافت.
ابراهیمی
4/a> 
